نویسندگان
دکترعبدالرفیع رحیمی استادیار تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین.
(نویسنده مسئول)
پوریا اسمعیلی دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین.
چکیده
کلیله و دمنه کتابی است که در عصر نخست خلافت عباسیان (132 – 232 ه.ق) و در زمان پیدایش نهضت ترجمه به وسیله ابن مقفع از پهلوی به عربی ترجمه شد. در این کتاب، اندرزهای اخلاقی عصر باستان در قالب تمثیل و از زبان حیوانات بیان شده است. بدین ترتیب، ترجمه این اثر یکی از بارزترین مظاهر تبادل فرهنگی بین ایرانیان و اعراب در عصر طلایی تمدن اسلامی شد. ابن مقفع نیز سعی داشت تا با نقل این حکایات عباسیان را پند دهد و به نوعی آنان را به عبرت آموزی تشویق و ترغیب نماید؛ زیرا برخی از داستانهای این اثر ارزشمند، به تعدادی از حوادث سیاسی و اجتماعی آن روزگار شبیه بود که از این حیث جالب توجه است. مقاله حاضر با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل و نیز با استناد به منابع معتبر، ابعاد و زوایای این موضوع را برسی می نماید. یافته های اصلی پژوهش نشان می دهد که اندرزهای تعلیمی و اخلاقی کلیله و دمنه به نوعی با فضای جامعه عصر عباسی مرتبط بود؛ به طوری که می توان نمونه هایی از آن را مانند برخورد خلفا با وزرا یا حاکمان با مردم و دیگر عناصر جامعه مشاهده نمود.
واژه های کلیدی: خلافت عباسیان، نهضت ترجمه، ابن مقفع، کلیله و دمنه.
منبع: پژوهشنامه تمدن ایرانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال اول، شماره 2، زمستان 1397. (نمایه شده در سیویلیکا و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC)
