فرهنگ و تمدن مغرب اسلامی در عصر بنی مرین

 

مولف: دکترعباس برومند اعلم دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین

 

ویراستار: سعیدرضا علی عسگری

 

ناشر کتاب: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

 

دولت بنی مرین، کارنامه ارزنده ای را در همه زمینه ها بر جای گذاشت. دوران حکومت آنان در مغرب مصادف با آشفتگی های بزرگ در شرق و غرب عالم اسلامی بود. حمله ویرانگر مغول که شرق سرزمین های اسلامی را درنوردید و سقوط خلافت عباسی، استمرار جنگ های صلیبی و آغاز روند سقوط اندلس، نمونه هایی از این آشفتگی ها است. در این دوران کمتر می توان در بلاد اسلامی، منطقه ای آباد و باثبات یافت. اما مغرب عصر بنی مرین منطقه ای بود که مردم و نخبگان می توانستند در آن با آرامش زیست نمایند. همین امنیت، مغرب اقصی را به مقصد مهاجران فراوان (به ویژه نخبگان) از شرق اسلامی و اندلس تبدیل کرد. توسعه فعالیت های اقتصادی و رشد اصناف و صنایع و حمایت از اکثر شاخه های علمی اعم از علوم دینی و علوم طبیعی در کنار تکریم دانشمندان و گسترش نهادهای آموزشی، مغرب عصر بنی مرین را به کانون مهم علمی، فرهنگی و اقتصادی در غرب سرزمین های اسلامی تبدیل کرد.
مطالعه بر روی فرهنگ و تمدن اسلامی در مغرب در عصر حاکمیت بنی مرین که موضوع این کتاب است گامی هرچند کوچک در جهت تکمیل جدول منابع مطالعاتی در حوزه تاریخ اسلام در شمال آفریقا است که متاسفانه هنوز بسیار خالی و نحیف است. نباید تردید کرد که مغرب اسلامی یکی از دو بال تمدن اسلامی بوده و هست و بر ما مشرق نشینان است که این منطقه را به خوبی بشناسیم و موضوع تحقیقات خود قرار دهیم.
بدیهی است که این کتاب یک اثر توصیفی است که در آن سعی شده یک روایت پیوسته از ابعاد مختلف حیات مغرب اقصی در عصر بنی مرین ارایه شود و البته گاه بصورت محدود به تحلیل داده ها نیز پرداخته شده است. بنابراین این اثر با روش توصیفی و بدون استفاده از هر چارچوب نظری که اقتضای تبیین است، به رشته تحریر درآمده است.