تپه حصار در جنوب شهر دامغان در استان سمنان قرار گرفته است. قدمت تمدن پیش از تاریخ این تپه از هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پیش از میلاد می‌رسد. در تپهٔ حصار سه طبقهٔ متمایز مربوط به دوران پیش از تاریخ تشخیص داده شد که هر کدام از این سه طبقه نیز به تقسیمات کوچک‌تری طبقه بندی شده اند.
طبقات سه گانه
شامل دوره‌های زیر است:
- حصار I شامل سه قسمت الف، ب و ج
- حصار II شامل دو قسمت الف و ب
- حصار III شامل سه قسمت الف، ب و ج
طبقهٔ سوم الف در تپه حصار دارای سفال خاکستری یا سیاه درخشان است که نشانهٔ عصر آهن در ایران می‌باشد[۱]. در بین مردمان این دوره فلز کاری معمول بوده است این امر از اشیاء بدست آمده کاملاً مشخص است. مردمی که برای اولین بار ساکن این تپه شدند، شهرنشین و کار مهم آنها زراعت بود. گله داری نیز در این موقع معمول بود.
مطابق آمار تهیه شده، مردگان به جانب مشرق یعنی مقابل طلوع آفتاب خوابانده شده اند[۲]، از این رو معلوم می‌شود خورشید یکی از خدایان مهم این مردم به شمار می‌رفته که با ظهور ظروف سیاه رنگ این قاعده ترک شده و در کنار مردگان، اشیاء مختلفی از قبیل ظروف سفالی، آلات، ادوات برنزی و بعضی اوقات سلاح‌های جنگی قرار داده اند. در دورهٔ دوم و اوایل دوره سوم تعییرات شدیدی در رنگ، جنس، ساختمان ظروف و طرز به خاک سپردن مردگان حاصل شده است به گونه‌ای که به نظر می‌رسد مردم دامغان در این موقع مورد هجوم خارجیان واقع شده اند و چون ظروف سیاه رنگ دوره سوم شباهت کامل به ظروف پیش از تاریخ نواحی شمالی ایران دارد، می‌توان چنین نتیجه گرفت که این هجوم از طرف شمال یعنی از جانب صحرای ترکمن به ایران شده است و هرچه به طرف جنوب نزدیک می شویم آثار ظروف سیاه رنگ مهاجمین کمتر دیده می‌شود.
پانویس
- ↑ سفالینه های تپه حصار و تپه گیان با سفالینه‌های مکشوف در سامرا و از یک سو با تمدن و فرهنگ آسیای میانه و از دیگر سو با سفالینه‌های تمدن عیلام، شوش وجوه مشابهتی را واجد است.
- ↑ دربارهٔ عصر حجر و مس می‌توان از روی نتایج حفاری‌های تپه حصار و تپه گیان و گوی‌تپه داوری کرد.
