نویسندگان
دکتر مهدی عزتی، استادیار گروه علوم تاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران (نویسنده مسئول)
دکتر پوریا اسمعیلی، مدرس گروه علوم تاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
سیدجمال الدین افغانی و یا به عبارت صحیح تر (اسدآبادی) از اندیشمندان و صاحب نظران برجسته و تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران است که نقش مهمی در اشاعه تفکر وحدت جوامع اسلامی، مبارزه با بیگانگان و استعمارگران و نیز زدودن استبداد و ظلم ایفا کرد. وی در سراسر عمر خویش به آگاه کردن مسلمانان پرداخت و تلاش کرد تا با رفع ابهامات و بیان حقایق اذهان عمومی را روشن نماید. در این میان عده ای از مورخان و محققان هم با تألیف کتب متعدد سعی کردند تا افکار و اقدامات این شخصیت نامور را به همگان معرفی و ابعاد مختلف زندگی او را بررسی کنند. مرتضی مدرسی چهاردهی از جمله نویسندگانی است که با دیدگاه خاص خود به نگارش کتابی در خصوص زندگانی و فلسفه اجتماعی و سیاسی سیدجمال الدین مبادرت ورزید. بنابراین این مقاله با بهره گیری از روش کتابخانه ای مبتنی بر توصیف و تحلیل بینش مؤلف نامبرده را پیرامون سیدجمال الدین بررسی می کند. یافته ها نشان می دهد که وی با توجه به پاره ای از اسناد، اگرچه سیدجمال الدین را افغانی می داند اما تفکرات وی را در قالب ایرانی ملی گرای متعصب و در عین حال مذهبی پرشور که طرفدار دگرگونی سیاسی و اجتماعی در جهان اسلام و تقریب مذاهب است بررسی نموده که از این حیث اهمیت دارد و جالب توجه است.
واژه‌های کلیدی: مرتضی مدرسی چهاردهی، سیدجمال الدین افغانی، ملی گرایی، تفکرات مذهبی، استعمارستیزی
منبع: چهارمین همایش ملی بیداری و احیای تمدن اسلامی بر مبنای اندیشه های سیدجمال الدین اسدآبادی، دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی، اسفند 1402. (نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC)
